Ospa u osób dorosłych zdarza się rzadko, jednak jest możliwa. Objawami choroby są swędząca wysypka i wysoka gorączka.
Co to jest ospa wietrzna?
Ospa wietrzna jest chorobą zakaźną wywołaną wirusem ospy wietrznej i półpaśca (Human herpes virus). Po jednorazowym zetknięciu się z patogenem uzyskuje się trwałą odporność organizmu. Schorzenie dotyczy głównie dzieci, jednak może pojawić się także w późniejszym wieku. Ospa u dorosłych zdarza się wówczas, gdy nie przeszli jej wcześniej lub nie zostali na nią zaszczepieni. Co roku w Polsce odnotowuje się 200 tysięcy zachorowań, z czego 5% to pacjenci pełnoletni.
Do zakażenia wirusem dochodzi drogą kropelkową i przez bezpośredni kontakt. Źródłem zakażenia jest chory na ospę lub półpasiec (obie choroby wywołuje ten sam patogen). Ospa wietrzna jest wysoce zaraźliwa. Szacuje się, że po kontakcie z drobnoustrojem aż 90% osób jest podatnych na zachorowanie. Wirus przenika do wnętrza organizmu przez błonę śluzową górnych dróg oddechowych. Czas inkubacji choroby wynosi 3 tygodnie.
Jakie są objawy ospy u dorosłych?
Ospa u dorosłych ma zazwyczaj cięższy przebieg niż u dzieci i trudniej poddaje się leczeniu. Pierwsze objawy choroby to tzw. faza prodromalna. Składają się na nią symptomy zwiastujące zakażenie. Należą do nich: złe samopoczucie, ogólne rozbicie, ból głowy, brak apetytu i wysoka gorączka, która może sięgać nawet 40℃. Ten okres trwa zwykle 2 dni. Następnie ospa przechodzi w okres wysypkowy. Początkowo na skórze pojawiają się plamki, które stopniowo przekształcają się w grudki i pęcherzyki wypełnione treścią surowiczą. Wysypce towarzyszy silny świąd, podwyższona temperatura ciała i osłabienie.
Swędząca wysypka jest charakterystycznym objawem ospy wietrznej. Po paru dniach od pojawienia się jej grudki i pęcherzyki zaczynają zasychać. Tworzą się strupki, które samoistnie odpadają. Zmiany ustępują całkowicie po 2–3 tygodniach. Na skórze można zaobserwować wykwity w różnych stadiach rozwoju, ponieważ tworzą się one w różnym czasie. Najwięcej z nich jest umiejscowionych na tułowiu, mniej na twarzy i kończynach. Zdarza się, że występują nawet w jamie ustnej i na narządach płciowych. Wysypka u osób dorosłych jest bardziej obfita niż u dzieci. Liczba pęcherzyków może przekraczać 500.
Leczenie ospy u dorosłych
Osoba, która zaobserwuje u siebie objawy ospy wietrznej, powinna udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Należy pamiętać, że im wcześniej zostanie wdrożone leczenie, tym jest bardziej skuteczne. Zwykle zalecana jest terapia lekami przeciwwirusowymi oraz przeciwgorączkowymi. Pacjent powinien odpoczywać, przyjmować dużą ilość płynów i często zmieniać ubrania. Pęcherzyki i strupki muszą być utrzymane w czystości. W tym celu trzeba stosować letnie kąpiele z zastosowaniem delikatnego środka odkażającego i łagodzącego świąd. Jeżeli wysypka mocno swędzi i powoduje duży dyskomfort, można zastosować leki przeciwhistaminowe. Choroba samoogranicza się po około 3 tygodniach. Ważne, aby unikać kontaktu z osobami zdrowymi, zwłaszcza kobietami ciężarnymi i małymi dziećmi.
Ospa, która ma ciężki przebieg, wymaga hospitalizacji. Zwykle prowadzi się wówczas terapię dożylną lekami przeciwwirusowymi oraz intensywne nawadnianie pacjenta. Na taką postać choroby i powikłania są narażone osoby z zaburzeniami odporności (chorzy na HIV, pacjenci onkologiczni), osoby starsze, kobiety w ciąży i pacjenci chorzy przewlekle – zwłaszcza na serce i płuca.
Powikłania ospy
Powikłania ospy dużo częściej pojawiają się u osób dorosłych niż u dzieci. Najczęstszym z nich jest bakteryjne zakażenie wykwitów skórnych. Drobnoustroje, które za nie odpowiadają, to gronkowce i paciorkowce. Pierwszym objawem jest zaczerwienienie skóry wokół pęcherzyka i powrót wysokiej gorączki. Zakażenie może prowadzić do sepsy. Do innych powikłań należą: zapalenie płuc, mózgu, opon mózgowo-rdzeniowych, porażenie nerwów czaszkowych i zespół ataksji móżdżkowej – zaburzenia koordynacji ruchowej, wymioty i oczopląs.
