Choroba hemoroidalna lub inaczej żylaki odbytu, która znana jest po prostu pod nazwą hemoroidów, jest jedną z najczęściej występujących chorób cywilizacyjnych. Nie oznacza to oczywiście, że obecna jest ona jedynie w nowoczesnym okresie, jednak dzisiejszy nieodpowiedni tryb życia, na który składa się między innymi brak ruchu, spędzanie wielu godzin w jednej pozycji, a także fatalna dieta, sprawiają, że dziś hemoroidy występują częściej niż kiedykolwiek w historii. Na szczęście jest to jednak schorzenie dość łatwe do wyleczenia. Co można zrobić, aby doprowadzić do ich zniknięcia i zapobiec nawrotom?
Hemoroidy — objawy oraz przyczyny
W rzeczywistości nazwą hemoroidów określa się struktury anatomiczne, które posiada każdy człowiek. Posiadają one formę poduszeczek, które zbudowane są ze splotów połączonych ze sobą naczyń krwionośnych. Jaka jest ich rola w organizmie? Jak się okazuje, te struktury, które w przypadku zdrowej osoby są niezauważalne, pełnią ogromną ważną rolę w ludzkim organizmie. Bez nich odbyt nie był by bowiem odpowiednio szczelny. Za zapewnieniem tej szczelności w powszechnym przekonaniu stoi przede wszystkim zwieracz odbytu, który rzeczywiście jest niezwykle ważny, jednak hemoroidy — których liczba wynosi trzy lub cztery — są tak samo ważne i pełnią one rolę uszczelniającą. Dzięki obecności hemoroidów nie wydostają się samoczynnie na zewnątrz gazy, a także — co znacznie bardziej ważne – masy kałowe.
Niestety, czasami jednak zachodzi do zaburzeń krążenia w tej okolicy, a poduszeczki stają się nabrzmiałe, przechodząc w przewlekły stan chorobowy, określany mianem choroby hemoroidalnej lub żylaków odbytu. Do pierwszych jego objawów należy świąd oraz pieczenie. Bardzo często odczuwa się także w odbycie dyskomfort, którego przyczyn na tym etapie nie potrafi się określić, gdyż w tym pierwszym stadium choroby hemoroidalnej poduszeczki nie opuszczają kanału odbytu. Sporo osób nie zauważa więc tego stadia choroby lub je bagatelizuje.
Niezauważone w tym pierwszym stadium hemoroidy przechodzą w stadium drugie, które jest już wyraźnie zauważalne, gdyż podczas defekacji poduszeczki opuszczają kanał odbytu. Na tym etapie choroby jednak wracają one samoczynnie na miejsce po zakończeniu wypróżnienia. Kiedy przestają one wracać same do kanału odbytu i trzeba umożliwiać im to ręcznie, odprowadzając je na miejsce, mówi się o trzecim stadium choroby hemoroidalnej. Jeżeli i tutaj nie podejmie się leczenia, przechodzą one w czwarte stadium, w którym niemożliwe jest już odprowadzenie poduszeczek do kanału odbytu.
Diagnostyka hemoroidów
W przypadku zauważenia u siebie pierwszych objawów choroby hemoroidalnej należy udać się jak najszybciej do lekarza, aby przeprowadzić diagnostykę. Jak się bowiem okazuje, wystąpienie objawów powszechnie kojarzonych z żylakami odbytu może świadczyć o zupełnie innych chorobach odbytu oraz jelit i konieczne jest przeprowadzenie badań mających za cel potwierdzenie podejrzeń.
Na pierwszej wizycie lekarz przeprowadza najbardziej podstawowe i tanie badanie, jakim jest badanie per rectum. Polega ono po prostu na zbadaniu kanału odbytu ręką, aby ustalić, czy w danym przypadku ma się do czynienia z hemoroidami. Niekiedy już na tym etapie można potwierdzić lub wykluczyć istnienie hemoroidów, jednak pełen obraz daje dopiero rektoskopia, która polega na wprowadzeniu do kanału odbytu rurki z odpowiednimi przyrządami optycznymi, co umożliwia dokładne obejrzenie przez lekarza wykonującego badanie okolicy odbytu i postawienie ostatecznej diagnozy wraz z określeniem stadium choroby.
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić także dodatkowe badania, w tym USG transrektalne — badanie coraz częściej przeprowadzane po stwierdzeniu hemoroidów. Z punktu widzenia pacjenta jest ono nieco podobne do rektoskopii, jednak instrument wprowadzany do odbytu to po prostu głowica USG, która rejestruje krążenie krwi w okolicy odbytu i pomaga także określić, czy hemoroidom nie towarzyszą jakieś inne schorzenia, takie jak guzy odbytu czy zaburzenia czynnościowe zwieracza odbytu.
Leczenie hemoroidów
Po dokonaniu diagnostyki lekarz wdraża odpowiednie leczenie. W pierwszym stadium choroby możliwe jest wyleczenie jej w domu. Opiera się ono na wprowadzeniu odpowiedniej diety bogatej w błonnik, który pomoże zlikwidować zaparcia, które należą do najczęstszych przyczyn choroby hemoroidalnej. Konieczne jest także zwiększenie ilości ruchu, chociażby w postaci regularnych spacerów. Trzeba tez unikać pozostawania przez długi czas w pozycji siedzącej i stojącej, a w razie konieczności pozostawania w nich przez dłuższy czas, trzeba robić sobie regularne przerwy, podczas których wykonywać się będzie kilkuminutowe ćwiczenia. Dobrze jest też zaopatrzyć się w specjalną poduszkę na hemoroidy, która łagodzi ich objawy podczas długiego siedzenia przed komputerem.
Lekarz z pewnością zapisze także dobry lek na hemoroidy. Aby je wyeliminować, trzeba działać zarówno od zewnątrz, jak i od wewnątrz. Działanie od wewnątrz opiera się przede wszystkim na stosowaniu leków usprawniających krążenie i uelastyczniających naczynie krwionośne. Należą do nich przede wszystkim preparaty z diosminą oraz wyciągiem z ruszczyka. Istnieje także cała gama niezwykle specjalistycznych tabletek na hemoroidy i w razie stwierdzenia konieczności ich stosowania, lekarz z pewnością je przepisze. Nie wszystkie z nich są dostępne bez recepty. i wizyta u lekarza jest tu konieczna.
Poza działaniem od wewnątrz podstawą w leczeniu pierwszych stadiów hemoroidów są różnego rodzaju maści oraz czopki. Zazwyczaj składają się one z zupełnie naturalnych składników w odpowiednich proporcjach. Niezwykle ważna jest systematyczność w ich stosowaniu, co dla wielu osób okazuje się uporczywe, jednak nie warto zaniedbywać przestrzegania czasu aplikacji poszczególnych preparatów.
Ostatecznością w leczeniu hemoroidów są różnego rodzaju zabiegi – od nieinwazyjnych zabiegów pozwalających szybko zlikwidować hemoroidy w warunkach ambulatoryjnych, po klasyczny zabieg wycięcia hemoroidów, po którym konieczna jest długa i bolesna rekonwalescencja. Odpowiednią metodę leczenia dobierze dobry specjalista.