Wzdęcia to bardzo popularny objaw związany z obecnością nadmiernej ilości gazów w jelitach. Fizjologicznie w naszych jelitach mieści się ok. 200 ml gazu oraz przyjmuje się, że każdego dnia wydalamy je w ilości ok. 600 ml. Wśród przyczyn powstawania gazów najczęściej wymienia się te fizjologiczne, ale również zdarza się, że gazy mogą towarzyszyć różnym patologiom układu pokarmowego.
Fizjologiczne pochodzenie wzdęć
Głównym źródłem gazów w przewodzie pokarmowym są połknięte porcje powietrza, które przedostają się tam wraz z kęsami pokarmowymi, wypijanymi płynami, a także przy mówieniu. Pozostała część gazów powstaje na drodze fermentacji bakteryjnej, która odbywa się w obrębie jelita grubego. Dlatego mieszanina gazów jest dosyć różnorodna i znajdują się w niej: tlen, azot, dwutlenek węgla, wodór, a także metan i lotne związki siarki.
Wzdęcia w czynnościowych chorobach jelit
Jednym z najczęściej padających rozpoznań u osób, które ciepią na uporczywe wzdęcia i gazy są czynnościowe zaburzenia układu pokarmowego. Wymienia się tutaj: dyspepsję czynnościową, zespół jelita drażliwego, czynnościowe biegunki oraz zaparcia. Najczęściej wzdęcia będą towarzyszyły zespołowi jelita drażliwego, których obecność stwierdza się u większości osób z tą dolegliwością. Przyczyną wzdęć w tym przypadku jest najczęściej spadek kontroli czynnościowej jelita i zaburzenia w obrębie czucia trzewnego. Z kolei w przypadku dyspepsji, wzdęcia są objawem związanym z zaburzeniem motoryki i zwiększeniem czucia trzewnego oraz ich intensywność zależy od spożytego pokarmu[1].
Wzdęcia objawem zespołu upośledzonego wchłaniania
Zaburzenia wchłaniania w obecnych czasach są popularną dolegliwością, która najczęściej polega na nietolerancji węglowodanów np. w postaci niedoboru enzymu laktazy. Oprócz nietolerancji laktozy, organizm może również nie metabolizować innych cukrów np. sorbitolu czy fruktozy. To właśnie z powodu upośledzenia wchłaniania tych substancji w jelitach, produkowane są w nadmiarze gazy, które mogą manifestować się w postaci wzdęć. Innym rodzajem nietolerancji, której objawem mogą być wzdęcia jest celiakia. Choroba ta charakteryzuje się zanikiem kosmków jelitowych w obrębie jelita cienkiego i zaburzonym wchłanianiem glutenu występującego w zbożach. Dodatkowo do wzdęć dołączać się mogą: spadek masy ciała, bóle brzucha i luźne stolce[2].
Wzdęcia w przeroście flory bakteryjnej jelita grubego
Kolejną przyczyną nadprodukcji gazów w jelitach może być nadmierna kolonizacja jelita przez bakterie. Taki stan może zostać wywołany np. zrostami pooperacyjnymi, zapaleniem jelita, chorobą wrzodową, guzami w obrębie jamy brzusznej oraz chorobą Leśniowskiego- Crohna. Większe prawdopodobieństwa rozwinięcia tej dolegliwości mogą mieć takie osoby przewlekle zażywające leki zobojętniające kwas żołądkowy, a także starsze osoby z niedoborami odporności[3].
Jak sobie radzić ze wzdęciami?
Jeżeli wzdęcia są uporczywe, nie ustępują po zmianach w diecie i towarzyszą im inne niepokojące objawy np. biegunki, bóle brzucha, czy spadek masy ciała, to w pierwszej kolejności powinniśmy skorzystać z porady specjalisty. Bardzo często postawienie odpowiedniego rozpoznania i rozpoczęcie leczenia choroby podstawowej, pozwala na pozbycie się dokuczliwych objawów. Oprócz tego można wspomagać się środkami, które zmniejszają napięcie powierzchniowe gazów w jelitach np. symetykon. Tę substancję czynną znajdziemy w sprawdzonym i znanym leku o nazwie Espumisan- stosowanym w leczeniu objawowym zaburzeń żołądkowo-jelitowych, związanych z nadmiernym gromadzeniem się gazów.
Referencje:
- Walęcik-Kot, Diagnostyka i leczenie wzdęć, Medycyna po Dyplomie (10), 2017.
- Swora-Cwynar, M. Marciniak, D. Mańkowska-Wierzbicka, P. Gulbicka, M. Grzymisławski, A. Dobrowolska, Nowe aspekty choroby trzewnej- epidemiologia, diagnostyka, objawy, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2019.
- Okuniewicz, Ł. Moos, Z. Brzoza, Zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego, Postępy mikrobiologii, 2021.
[1] Walęcik-Kot W., Diagnostyka i leczenie wzdęć, Medycyna po Dyplomie (10), 2017, str. 16-19.
[2] Swora-Cwynar E., Marciniak M., Mańkowska-Wierzbicka D., Gulbicka P., Grzymisławski M., Dobrowolska A., Nowe aspekty choroby trzewnej- epidemiologia, diagnostyka, objawy, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2019;10(1), str. 29-36.
[3] Okuniewicz R., Moos Ł., Brzoza Z., Zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego, Postępy mikrobiologii, 2021, str. 203–209.
