Kąpiel wirowa kończyn jest zabiegiem z obszaru hydroterapii. Wykonuje się ją w większości ośrodków fizjoterapeutycznych. Zabieg tenże należy do kąpieli częściowych. Jego istotą jest poddanie kończyn chorego działaniu letniej wody wprawionej w ruch wirowy. Dzięki temu skóra poddawana jest lekkiemu masażowi. Kąpiel odbywa się w specjalnie zaprojektowanych wanienkach zwanych wirówkami. Kąpiel wirowa kończyn jest niezwykle dobrze tolerowana przez chorych oraz chętnie przez nich stosowana. Z racji na fakt, że wpływa równocześnie na relatywnie niewielką powierzchnię ciała (kończyny górne czy dolne), nie stanowi nadmiernego obciążenia dla organizmu. Dzięki temu można ją wykorzystywać w większości zaburzeń dotyczących obwodowych części ciała. Zabieg jest przeprowadzany na zlecenie specjalisty. Zwykle podczas przeprowadzania zabiegu nie wykorzystuje się dodatków do wody w formie wyciągów z ziół lub ekstraktów eterycznych.
Przygotowanie się do kąpieli wirowych
Przed zabiegiem należy wziąć kąpiel ze specjalnym uwzględnieniem okolicy poddawanej zabiegowi. Skóra winna być pozbawiona wyprysków oraz uszkodzeń. Potrzebne jest usunięcie maści, kremów oraz różnych kosmetyków i biżuterii z okolicy poddawanej leczeniu. Chory winien założyć strój, jaki pozwala na łatwy dostęp do leczonej okolicy (nie ma potrzeby przebierania się w kostium kąpielowy). Dzięki temu kąpiel wirowa przebiegnie dobrze oraz w miłej atmosferze. Potrzebne jest zabranie ręcznika kąpielowego, w celu wysuszenia kończyn po zabiegu i klapek basenowych potrzebnych do chodzenia po pomieszczeniu, w jakim będzie odbywał się zabieg.
Wirówka a rehabilitacja – przebieg
Kąpiel wirową kończyn wykonuje się w pomieszczeniu zwykle wyłożonym płytkami, gdzie położone są wirówki. Są one podłączone bezpośrednio do sieci wodociągowej oraz kanalizacji. Wanienki mają właściwy kształt, tak żeby łatwo zanurzyć w wodzie kończyny dolne czy górne. Wybrane wirówki, dzięki zwiększonemu ustawieniu, pozwolą na wykonanie zabiegu zarówno dla kończyn dolnych, jak również górnych (jednakże nie równocześnie). Wielokrotnie spotykane są wirówki dedykowane tylko dla kończyn górnych i tylko dla kończyn dolnych. Charakteryzuje się dwa rodzaje wanienek ze względu na sposób wprawiania w ruch wody. W pierwszym stosuje się do tego celu wirnik znajdujący się na dnie. Takie wanienki są głębokie i mają różnorakie kształty. Kolejny rodzaj to wanienki płytkie, jakie mają w ściankach umieszczone dysze. Zasysają one wodę z wanienki oraz wypuszczają ją pod właściwym ciśnieniem wprowadzając wodę w wanience w ciąg wirowy. Dysze mają różny kształt oraz wielkość, i również umieszczone są pod odmiennym kątem. Dzięki temu jest ogromna różnorodność programów do wykonania zabiegu. Ponadto w poniektórych wirówkach umieszczone są dysze zasysające powietrze. Doprowadza to do tzw. perlenia wody oraz wspomagania masażu skóry za pomocą bąbelków powietrza. Kąpiel wirową kończyn przyjmuje się bezpośrednio na skórę, zatem potrzebne jest odsłonięcie ramion czy nóg, w zależności od tego jakie części ciała mają zostać poddane zabiegowi. Pacjent umieszcza własne kończyny w wanience napełnionej wodą (w taki sposób, żeby lustro wody znajdowało się ponad najwyższymi dyszami umieszczonymi w ściankach). Zwykle wirówki nie są zaopatrzone w intuicyjny system napełniania wodą o wybranej temperaturze, więc przed rozpoczęciem zabiegu pacjent może zostać poproszony o ocenę temperatury wody. Gdy będzie ona za gorąca czy za zimna fizjoterapeuta skoryguje jej temperaturę. W wypadku wirówek do kończyn górnych pacjent siada na krześle oraz łatwo wkłada ramiona do wody. Tymczasem wirówki do kończyn dolnych zwykle zaopatrzone są w siedzenie, tak żeby nogi łatwo zanurzały się w wodzie bez wspierania ich na dnie. Po zajęciu pozycji przez chorego fizjoterapeuta dobiera właściwy program (gdy jest taka możliwość) oraz zaczyna zabieg. Chory w trakcie trwania zabiegu winien zachowywać się spokojnie oraz nie wykonywać gwałtownych ruchów. Gdy w którymś momencie zabiegu poczuje się źle, należy natychmiast poinformować o tym fizjoterapeutę. Po upływie czasu poświęconego na zabieg fizjoterapeuta wyłącza system wprawiający wodę w ruch, pacjent może wyjąć kończyny z wirówki oraz wysuszyć je ręcznikiem. Po kąpieli wirowej kończyn potrzebny jest kilkunastominutowy relaks. Można łączyć ją z innymi zabiegami z obszaru fizykoterapii (np. laser, prądy, pole magnetyczne), jednakże nie poleca się stosowanie na tą samą okolicę w czasie tego samego turnusu zabiegów z obszaru zimnolecznictwa, ponieważ doprowadzi to do osłabienia czy zniesienia uzyskanych rezultatów leczniczych. Ze względu na działanie kąpieli wirowych kończyn poleca się ich pobieranie bezpośrednio przed kinezyterapią.
Działanie na organizm
Kąpiel wirowa kończyn nie stanowi nadmiernego obciążenia organizmu. Wirowy ruch wody i/lub pęcherzyków powietrza powoduje delikatny masaż skóry w okolicy poddanej zabiegowi. Oddziałuje na duże przekrwienie kończyn. Z racji tego pobudza krążenie krwi, i poprzez to doprowadza do efektywniejszego odżywienia oraz dotlenienia tkanek, i równocześnie szybkiego usuwania niepotrzebnych produktów metabolizmu oraz toksyn. Kąpiel wirowa powoduje wchłanianie obrzęków oraz obniżenie zastoju krwi żylnej. Dzięki temu obserwuje się znieczulające oraz przeciwzapalne działanie tego zabiegu. Wirująca woda uderzając w skórę drażni znajdujące się w niej zakończenia autonomicznego układu nerwowego. Układ tenże unerwia narządy wewnętrzne, również kąpiel wirowa oddziałuje pośrednio na regulację pracy narządów wewnętrznych. Temperatura kąpieli ponadto wspiera działanie masażu wodnego. Doprowadza do zmniejszenia napięci mięśniowego, i poprzez to do ich rozluźnienia. Dzięki temu oddziałuje również na zwiększenie zakresów ruchów w kończynach poddanych zabiegowi.
Dawkowanie
Dawkowanie kąpieli wirowej kończyn zależy od zaburzenia i jego stadium oraz może być dostosowywane indywidualnie do potrzeb chorego. Temperatura wody sięga ok. 36-37 °C, w zależności od osobniczych odczuć chorego. Zwykle kąpiel wirowa trwa 10, 20 czy 30 minut. Jest ona wykonywana codziennie czy co drugi dzień.
