Migotanie przedsionków, więc popularne migotanie serca, to najczęstsze schorzenie rytmu serca. Migotanie przedsionków jest niezwykle niebezpieczne, gdyż może doprowadzić do udaru niedokrwiennego mózgu, jaki może skończyć się niepełnosprawnością czy śmiercią. Jakie są przyczyny migotania przedsionków? Jakie symptomy mogą mu towarzyszyć? Na czym polega leczenie?
Migotanie przedsionków (MP) to typ zaburzenia rytmu serca (arytmii), jakie polega na niezwykle szybkich i nieregularnych skurczach przedsionków serca (350–700/min). – W trakcie migotania przedsionek prawie nie kurczy się, znajdująca się w nim krew zalega, ma tendencję do tworzenia skrzepliny. Ta może uruchomić się oraz płynąc z prądem krwi przeważnie wędruje do naczynia mózgowego, zatyka je oraz powoduje niedokrwienie oraz martwicę kawałka mózgu. To właśnie udar niedokrwienny mózgu jest najpowszechniejszą konsekwencją migotania przedsionków.
Kiedy serce pracuje niemiarowo, dochodzi jeszcze inny kłopot – organizm jest niedotleniony. Wtedy serce musi pracować ciężej, aby to zrekompensować. Po określonym czasie może to doprowadzić do niewydolności serca. Z kolei niedotlenienie organizmu może skutkować wielokrotnie nieodwracalnymi zmianami, np. niedotlenienie mózgu może doprowadzić do otępienia.
Należy podkreślić, iż migotanie przedsionków nie jest tym samym co trzepotanie przedsionków. W tym ostatnim wypadku skurcze przedsionków są uporządkowane oraz występują z częstotliwością 250–350/min. Z kolei skurcze przedsionków w granicach 100 – 250/min to częstoskurcz przedsionkowy.
Wyróżnia się parę typów migotania przedsionków. Okresowe (napadowe) migotanie przedsionków pojawia się oraz ustępuje instynktownie w ciągu 7 dni. Z kolei przetrwałe (ciągłe) migotanie przedsionków nie ustępuje instynktownie. W tym wypadku niemiarowa praca przedsionków utrzymuje się dłużej aniżeli 7 dni. Tymczasem gdy utrzymuje się dłużej aniżeli rok, mowa o przetrwałym długo trwającym migotaniu przedsionków. Charakteryzuje się jeszcze utrwalone migotanie przedsionków, jakie nie ustąpiło po kardiowersji (po przywróceniu właściwego rytmu serca).
Typy migotania przedsionków:
1. napadowe (okresowe) migotanie przedsionków – wytyczne to samoistne pojawianie się oraz przechodzenie w przeciągu tygodnia,
2. ciągłe (przetrwałe) migotanie przedsionków – nie ustępuje instynktownie, i arytmia trwa ponad 7 dni,
3. przetrwałe długo trwające migotanie przedsionków – dolegliwości utrzymują się dłużej aniżeli rok,
4. utrwalone migotanie przedsionków – nie ustępuje chociażby po przywróceniu pożądanego rytmu serca, więc po kardiowersji.
Migotanie przedsionków – przyczyny
Przyczyny migotania przedsionków mogą być różnorodne. Oto najczęstsze z nich:
1. zaburzenia sercowo-naczyniowe – na przykład wady zastawek serca, wady genetyczne serca, nadciśnienie tętnicze, zapalenie osierdzia oraz mięśnia sercowego, choroba wieńcowa, kardiomiopatia
2. komplikacje po operacjach kardiologicznych – szczególnie po założeniu by-passów (w profesjonalnym żargonie: po pomostowaniu aortalno-wieńcowym),
3. powikłania po stosowaniu poniektórych środków oraz dopalaczy, i również po zbytnim spożyciu alkoholu oraz kofeiny,
4. choroby ogólnoustrojowe zajmujące również serce – między innymi skrobiawica, hemochromatoza, sarkoidoza lub nowotwory.
Na liście zaburzeń wpływających na częstsze skurcze serca znajdują się także:
– cukrzyca,
– guz chromochłonny,
– choroby płuc,
– nadczynność tarczycy.
Migotanie przedsionków – symptomy
Symptomy nie zawsze muszą się pojawić. U wielu chorych migotanie przedsionków przebiega bez żadnych objawów; u reszty występują podzielone symptomy. Ze względu na bardzo zindywidualizowany przebieg choroby wielokrotnie ciężko jest wykonać samodzielną diagnozę. Migotanie przedsionków może przyjmować dwie formy: napadową i przewlekłą. Szczególnie owej pierwszej wersji towarzyszą dokuczliwe, nasilone objawy – przytoczone wyżej kołatanie serca, kłopoty z tolerancją wysiłku, zawroty głowy lub zwiększona potliwość. Przy dużej intensywności oraz współwystępowaniu symptomy mogą uniemożliwiać normalne funkcjonowanie.
MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW – ELEMENTY ZAGROŻENIA
Zagrożenie migotania przedsionków rośnie z wiekiem. Szczególnie narażone są osoby z wadami zastawkowymi serca oraz chorobą mięśnia sercowego. Czynnikami sprzyjającymi wystąpieniu migotania przedsionków są także nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroba niedokrwienna serca oraz niewydolność serca. Także choroby układowe, zwłóknienie przedsionków, nadczynność tarczycy, choroby płuc oraz niewydolność nerek podnoszą zagrożenie zachorowania na to zaburzenie. Nie bez wpływu na wystąpienie migotania przedsionków jest również zbytnie spożywanie alkoholu oraz palenie papierosów. Wpływ na wystąpienie migotania mają także przebyte operacje na sercu, płucach czy przełyku, i również czynniki wrodzone.
KONSEKWENCJE MIGOTANIA PRZEDSIONKÓW
W okresie migotania przedsionki serca przestają się systematycznie kurczyć i zaczynają drżeć. Stan taki powoduje zaburzenia przepływu krwi oraz podwyższone zagrożenie powstawania skrzeplin. Czasami dochodzi do oderwania się jej fragmentu, jaki z prądem krwi może dotrzeć do tętniczki mózgowej oraz spowodować jej zamknięcie, prowadząc do udaru mózgu. Jest to najczęstsze i największe powikłanie zakrzepowo-zatorowe migotania przedsionków. Drugim jest niewydolność serca. Należy pamiętać, iż konsekwencją tychże powikłań może być zgon.
LECZENIE MIGOTANIA PRZEDSIONKÓW
Jest dużo form postępowania z pacjentem z migotaniem przedsionków. Najistotniejsze wydaje się przeciwdziałanie powstaniu zatorów przez przyjmowanie środków przeciwkrzepliwych. Możliwe jest także zastosowanie środków zwalniających rytm serca. Inną formą leczenia jest kardiowersja, więc przywracanie właściwego rytmu serca za pomocą leków czy elektrycznej stymulacji mięśnia sercowego. Bardzo efektywną oraz jeszcze powszechniejszą metodą leczenia migotania przedsionków jest ablacja polegająca na uszkodzeniu ognisk arytmii w sercu przez elektrokoagulację, więc termiczne zniszczenie fragmentów tkanki mięśnia sercowego powodujących arytmię.